Τέταρτο ίχνος – Ανάθεμα στην Τρέλα

Δέκα πράγματα που πρέπει να ξέρεις για μένα προτού με ερωτευτείς / Δέκα ίχνη

---

-στα λόγια ο Σταμάτης Παρασκευάς

Φόνος και σχιζοφρένεια, έγκλημα και τρέλα συνυπάρχουν στο θυμικό της κοινότητας εδώ και αιώνες σαν όψεις του ίδιου νομίσματος, σαν κεφάλι Λερναίας, που για κάθε κεφάλι «Φόνος» θα ξεφυτρώσουν δύο κεφάλια: ένας ακόμη «Φόνος» (καθότι η βία διαιωνίζεται) και «Τρέλα» (ως «άλλοθι», ως αιτία, ως αφορμή του φόνου) και που για κάθε κεφάλι «Τρέλα» θα ξεφυτρώσουν δύο κεφάλια: ένας «Φόνος» (ως «μοίρα» της τρέλας) και μία ακόμη τρέλα (μέσα από μηχανισμούς φαύλου κύκλου).

            Η Αντιψυχιατρική αμφισβητεί την ύπαρξη της σχιζοφρένειας και την παραδοσιακή ψυχιατρική: η τρέλα δεν είναι ένα ιατρικό, αλλά ένα κοινωνικό γεγονός, η γλώσσα που αποκαλύπτει τα της τρέλας είναι αποκαλυπτικά της παθολογίας των κοινωνικών δομών, το σύμπτωμα της τρέλας σε έναν άνθρωπο δεν ανήκει στον άνθρωπο, αλλά εκφράζεται από αυτόν μέσα σε ένα διαταραγμένο δίκτυο επικοινωνίας και η ψυχιατρική (ως λόγος εξουσιαστικός της ιατρικής) εκφράζει την άρχουσα ιδεολογία, παράγει ιδεολογία και διατηρεί το status quo (Σχιζοφρένεια και Φόνος, Φωτεινή Τσαλίκογλου).

            Κατανοώντας το άτομο με ψύχωση (σχιζοφρένεια, τρέλα), αναγνωρίζουμε την μοναξιά του ατόμου και την απελπισία του, αναγνωρίζουμε το άτομο μες στη μοναξιά και την απελπισία και τον διαχωρισμό του από την υπόλοιπη ομάδα, το υπόλοιπο πλαίσιο. Ποια είναι η ευθύνη του πλαισίου αυτού, οι συγκρούσεις που αναπτύσσονται εντός του; Το κίνημα της αντιψυχιατρικής μετά το 1960 προσπάθησε να αποδώσει στον «άρρωστο / τρελό / σχιζοφρενή» τον πραγματικό του ρόλο: να αναζητά και να ανακαλύπτει ένα νόημα που έχει πάψει να υφίσταται μέσα σε μιαν οικογένεια και ένα σύστημα, που τα υπόλοιπα μέλη του ίσως είναι πιο σχιζοφρενικά από τον ίδιο τον σχιζοφρενή και ο τελευταίος, ως πιο συνειδητό μέλος καλείται να συνειδητοποιεί.

            Η αντιψυχιατρική έφτασε να μιλάει και για την τρέλα ως ένα «βασίλειο υπερ-υγείας», μιας και η ψύχωση δεν είναι ένα αδιέξοδο, αλλά ένας δρόμος προς τα πίσω σε μια πραγματικότητα καλά κρυμμένη, που επουλώνει βαθιές ρωγμές.

            Είναι η τρέλα άμεσα συνδεδεμένη με το έγκλημα, τον φόνο; Μια καλή ανάγνωση στατιστικών μελετών δείχνει πως όχι, δεν είναι. Απλώς οι τρελοί είναι πιο «ορατοί» για να συλληφθούν λόγω της κατάστασής τους (π.χ. από τους 10 δολοφόνους του γενικού πληθυσμού πιάνονται οι 5, ενώ στους 10 σχιζοφρενείς δολοφόνους πιάνονται οι 9 -ένα καταχραστικό παράδειγμα το πώς ένα δείγμα δεν αποκαλύπτει και πολλά σχετικά με μια κατάσταση). Η μεγαλύτερη αμφισβήτηση της καθεστηκυίας τάξης, λοιπόν, είναι η αγάπη, η αλληλεγγύη και ο αφουγκρασμός του κάθε ανθρώπου: «Κάθε μικρό βήμα για την Ανθρωπότητα, μα μεγάλο για τον διπλανό μας άνθρωπο». Η διάγνωση δεν είναι μόνο αίτημα θεραπείας, αλλά και αίτημα χειραφέτησης από όλα τα νοήματα που προσδίδουμε εμείς οι «φυσιολογικοί».

-φωτογραφία από Pinterest–