-στα λόγια οι Psychotherapy Now
Το θέμα του σημερινού κειμένου μας αφορά στην ψυχολογία μας τον τελευταίο χρόνο, με όλα αυτά τα γεγονότα που έχουν συμβεί. Δεν είναι και λίγα. Και δεν αναφέρομαι μόνο στον κορονοϊό. Παράλληλα, έχουμε και τις ζωές μας, με τα προβλήματά τους και τις δυσκολίες τους, προσπαθώντας καθημερινά να κάνουμε ότι καλύτερο μπορούμε για τους εαυτούς μας και τους γύρω μας. Αυτή η κατάσταση μάς έχει αλλάξει πάρα πολύ. Έχει αλλάξει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και αντιδρούμε. Για να είμαστε ειλικρινείς πλέον είμαστε άλλοι άνθρωποι. Όλοι θα συμφωνούσαν ότι το διάστημα αυτό είναι από τα πιο περίεργα, ενδιαφέροντα αλλά και τρομακτικά παράλληλα. Μας κάνει να συνειδητοποιούμε πολλά για το νόημα της ζωής αλλά και για το πόσο αναλώσιμοι είμαστε σαν άνθρωποι. Επίσης, μας κάνει να συνειδητοποιούμε ότι τελικά στην ζωή όλα εξαρτώνται από την οπτική γωνία που βλέπουμε τα πράγματα. Αυτό καθορίζει συνήθως το εάν κάποιος θα είναι χαρούμενος, λυπημένος, ορεξάτος ή απλά δυστυχισμένος στον καναπέ του σπιτιού του.
Αυτό θα είναι και το θέμα του σημερινού μου άρθρου. Η διαφορά μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής έδρας ελέγχου. Ένα από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά, που διέπουν όλα τα άτομα του πλανήτη, είναι η έδρα ελέγχου τους, η οποία μπορεί να είναι είτε εσωτερική είτε εξωτερική. Άτομα με εξωτερική έδρα ελέγχου τείνουν να θεωρούν το περιβάλλον τους υπεύθυνο για όλα αυτά που τους συμβαίνουν. Άτομα με εσωτερική έδρα ελέγχουν θεωρούν ότι κάθετι που συμβαίνει οφείλεται στα ίδια. Τα περισσότερα άτομα την εποχή του κορονοϊού έχουν την τάση να ετεροκαθορίζονται περισσότερο από τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω τους και λιγότερο από το τι πραγματικά οι ίδιοι μπορούν να κάνουν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να βλέπουν μια ζωή γεμάτη περιορισμούς και όχι μια ζωή με ευκαιρίες. Γιατί ναι, αν βλέπεις όλη μέρα ειδήσεις υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να πιστέψεις ότι δεν μπορείς να κάνεις τίποτα σε αυτή τη ζωή. Παραλύεις ουσιαστικά. Αν όμως επιλέξεις έναν άλλο δρόμο, περισσότερο συγκεντρωμένο σε εσένα. προσωπικά ρωτώντας τον εαυτό σου, «τι πραγματικά θέλω και μπορώ να κάνω τώρα αυτό το διάστημα με τις δυνατότητες που έχω;», τότε μπορείς πραγματικά να κάνεις πάρα πολλά πράγματα.
Με τον τρόπο που είναι φτιαγμένες οι κοινωνίες μας σήμερα είναι εξαιρετικά δύσκολο να πιστέψεις ότι έχεις την επιλογή να καθορίσεις τον τρόπο που θέλεις να ζήσεις. Παρόλο που πιστεύουμε ότι έχουμε πολλές επιλογές και ότι εμείς επιλέγουμε τι θα κάνουμε σε μια συνθήκη, στο 95 τoις εκατό των περιπτώσεων η συμπεριφορά μας είναι ήδη προκαθορισμένη και προσεκτικά μελετημένη. Γι’ αυτό φροντίζουν καθημερινά τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθώς και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης τα οποία υπάρχουν στην κοινωνία μας, όχι για να μας εξυπηρετούν όπως το λέει και η ιδιότητά τους (μέσα), αλλά για να διαμορφώνουν σιγά σιγά κάθε μέρα την συνείδησή μας και να μας όδηγουν σε επιλογές οι οποίες νομίζουμε ότι είναι δικές μας, αλλά μόνο δικές μας δεν είναι. Θα χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα εδώ για να γίνει περισσότερο κατανοητό αυτό που αναλύω:
Εάν μια εταιρία θέλει να σε κάνει να αγοράσεις οδοντόκρεμες και μας διαφημίζει κάθημερινά δέκα διαφορετικά είδη οδοντόκρεμας, θα πιστέψουμε τελικά ότι έχουμε την ελευθερία να διαλέξουμε ό,τι θέλουμε, αλλά ο σκοπός της εταιρίας ήταν απλά να αγοράσουμε κάτι. Άρα, με εύρος επιλογών ή όχι, οδηγηθήκαμε πάλι προς τα εκεί που ήθελε η εταιρία να οδηγηθούμε. Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι ειδήσεις. Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται τα γεγονότα έχει σκοπό να μας επηρεάσει συναισθηματικά και έπειτα συμπεριφορικά και όχι να μας ενημερώσει. Και δεν είναι τυχαίο ότι παρακολουθώντας μια ώρα ειδήσεις αισθάνεσαι αδύναμος, χωρίς ελπίδα και όρεξη να κάνεις το οτιδήποτε και σκέφτεσαι ότι όλα θα πάνε χάλια. Οι ειδήσεις είναι προσεκτικά φτιαγμένες ώστε να μας κάνουν να πιστέυουμε ότι δεν μπορούμε να καθορίσουμε τίποτα και είμαστε εξαρτημένοι από άλλους. Άλλοι φταίνε για τα προβλήματά μας και εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι αυτό. Αυτή είναι η εξωτερική έδρα ελέγχου. Για όλα φταίνε οι άλλοι, δυνάμεις μακρυά από εμάς καθορίζουν το πώς θα ζήσουμε την ζωή μας και άρα εμείς, σαν άτομα, δεν είμαστε σε θέση να αλλάξουμε τίποτα.
Η λογική αυτή πάντα θα υπάρχει στην κοινωνία μας. Το θέμα είναι εμείς σαν άτομα τι μπορούμε να κάνουμε, ώστε να είμαστε χαρούμενοι με την ζωή μας και ευτυχισμένοι με τις επιλογές μας. Όσο περισσότερο ζούμε στο εδώ και τώρα τόσο πιο δύσκολο είναι για δυνάμεις μακρυά από εμάς να μας κατευθύνουν. Σίγουρα δεν είναι εύκολο. Αλλά ούτε και ακατόρθωτο. Απλά με κάθε ευκαιρία, ας κάνουμε την εξής ερώτηση στον εαυτό μας: πώς με βοηθάει το παρόν μήνυμα (ειδήσεις), χρειάζομαι πραγματικά το προιόν αυτό (κατανάλωση), αξίζει πραγματικά να συγκρίνω τον εαυτό μου με το τάδε άτομο (μέσα κοινωνικής δικτύωσης), τι αισθάνομαι τώρα; Αν ο καθένας μας κοιτάξει λίγο περισσότερο τι μπορεί να κάνει ο ίδιος καλύτερα, σίγουρα η κοινωνία μας θα γίνει λίγο καλύτερη. Με πολλή αγάπη,
Psychotherapy Now.
Οι Psychotherapy Now αποτελούνται από τους ψυχολόγους
Σπυριδούλα Πατούνα και Χάρη Μαυροκέφαλο.
-φωτογραφίες από το Pinterest–
στίξη 