-στα λόγια ο Νίκος Σταϊκούλης
Οι «Ιστορίες από τις Νότιες Ακτές» ήταν για τουλάχιστον τρία χρόνια στη λίστα μου. Κάθε φορά, όμως, που έμπαινα σε βιβλιοπωλείο ή που σάρωνα το ίντερνετ για καινούργια αποκτήματα, κάπως καθόταν και δεν κατέληγε ποτέ στο ράφι μου. Ωστόσο, πριν μερικούς μήνες το παρήγγειλα, το παρέλαβα φουλ εκστασιασμένος και το διάβασα σε τρεις ημέρες.
Έχετε δει την ταινία «Ο Φάρος»; Αν όχι, να τη δείτε οπωσδήποτε. Ασυζητητί. Λονγκ στόρυ σορτ, είναι ένα ασπρόμαυρο φιλμ (ακόμα αναρωτιέμαι γιατί δεν την έχουμε συζητήσει καθόλου στη στίξη) με πρωταγωνιστές τους Γ. Νταφόε και Ρ. Πάτινσον, που κυκλοφόρησε το 2019, και η εξέλιξή του εκτυλίσσεται σε έναν απομονωμένο φάρο, στον οποίο οι δύο ήρωες καταλήγουν αβοήθητοι από τον έξω κόσμο, με σκοπό υποτίθεται να τον συντηρήσουν. Ωστόσο, η απομόνωση δεν κάνει και πολύ καλό σε κανέναν, ε και τα πράγματα λίγο ξεφεύγουν ας πούμε. Ή αλλιώς μπορώ να σας πω απλά: τρομακτικά επιβλητικές ερμηνείες, σκηνές που σου κόβουν το αίμα ενώ είναι απλές, σουρεαλισμός και μονόλογοι που σε αφήνουν με το στόμα ανοιχτό.
Όλες οι σάρκες κι όλα τα σώματα
είχαν μπερδευτεί.
Κανένας πια δεν είχε
το πρόσωπό του.
Που κολλάει αυτό: όταν ξεκίνησα την ανάγνωση του βιβλίου από το πρώτο διήγημα, το «Η Νόμιμη», σχεδόν αμέσως αντιλήφθηκα ότι είχε μέσα του την ίδια ακριβώς ατμόσφαιρα, τον ίδιο συμβολιστικό χαρακτήρα και μια, σχεδόν, ίδια ιστορία. Ο Αποστολίδης μάς μιλά για μια μικρή παρέα ανθρώπων, που βρίσκονται ξεκομμένοι απ’ τον υπόλοιπο κόσμο σε μια παραλία, κι εκεί κάπως έχουν φτιάξει ένα μικρό σύμπαν. Μαζί τους έχουν μια λάμπα θυέλλης, γύρω από την οποία συγκεντρώνονται κάθε βράδυ και η οποία σιγά σιγά λαμβάνει για αυτούς διαστάσεις θεϊκές. Το φως της αποκαλύπτει την αλήθεια, το ενδεχόμενο να τους σβήσει ή να την χάσουν είναι για εκείνους καταστροφικό, ενώ μέσα σε όλα αυτά ξεδιπλώνεται μια αφήγηση για τη φύση του αληθινού έρωτα, των βαθύτερων ενστίκτων του ανθρώπου, της πιο άγριας φύσης του. Η ιστορία, οι σκηνές και η ατμόσφαιρα σε τραβούν τόσο έντονα μέσα στις σελίδες που για λίγο βρίσκεσαι όντως στο ίδιο μέρος με τους πρωταγωνιστές ή νιώθεις, όπως είπα, σαν να βλέπεις μια ταινία ολοζώντανα μπροστά σου.
Πέρα από αυτό, οι «Ιστορίες από τις Νότιες Ακτές» είναι μια συλλογή 11 διηγημάτων, ποικίλων θεμάτων και ύφους. Ιστορίες για εγκλήματα πολέμου, για παράξενα αστικά στιγμιότυπα ή συμβολικές αφηγήσεις για την πνευματική αναζήτηση («Αυτός που βοηθάει τον ξύπνο», επίσης έπος!). Με μερικές εξαιρέσεις, τα κείμενα κρατάνε πολύ ζωντανό το ενδιαφέρον του αναγνώστη, παρουσιάζουν ήρωες ιδιαίτερα γλαφυρά και αποτελούν μια συνεχή συναισθηματική και αναγνωστική πρόκληση.
Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας ποικίλλει επίσης. Σε μερικά διηγήματα είναι απλή, λαϊκή ας πούμε, σε άλλα είναι περισσότερο ιδιωματική ενώ σε κάποια άλλα υιοθετείται η καθαρεύουσα. Αυτό καθορίζει και καθορίζεται από το ύφος της ιστορίας, ωστόσο ομολογώ ότι σε μερικά σημεία η έντονη καθαρεύουσα ή η ευρεία χρήση της ιδιωματικής με έκανε να «σκοντάφτω» στην ανάγνωση. Το πρόσωπο αλλάζει ανά διήγημα από τρίτο σε πρώτο και η οπτική του συγγραφέα ισορροπεί ανάμεσα σε έναν αφηγητή παντογνώστη (και λίγο ειρωνικό) και σε έναν αφηγητή που μας αφηγείται τα γεγονότα όσο τα ζει.
Στα υπόλοιπα χαρακτηριστικά, το βιβλίο είναι ένα κυριολεκτικό κόσμημα. Δεν ξέρω αν έχω ξαναπετύχει τόσο καλαίσθητο εξώφυλλο, που να αποδίδει τόσο εύστοχα την ατμόσφαιρα του κειμένου που συνοδεύει. Το μπλε χρώμα, το σχέδιο, η επιλογή στη γραμματοσειρά και στα μεγέθη είναι απλά ιδανικά και εισάγουν τον αναγνώστη αμέσως στο τι πρόκειται να ακολουθήσει. Το εσωτερικό του είναι εξίσου όμορφο, με παύλες και αστεράκια να χωρίζουν το κείμενο όπου χρειάζεται να λάβει το χώρο του, με μικρά σκίτσα στο τελείωμα των διηγημάτων και με πολύ ενδιαφέρουσες επιλογές σε πλάγια ή κεφαλαία γραφή. Να αναφέρω επίσης ότι πρόκειται για αυθεντική έκδοση του ’70 (η ίδια η μυρωδιά του βιβλίου το μαρτυρά αυτό, είναι λες και μπαίνεις σε παλαιοβιβλιοπωλείο) ακολουθείται το πολυτονικό σύστημα και θα χρειαστείτε χαρτοκόπτη. Το βιβλίο αξίζει να είναι στο ράφι σας και μόνο σαν έργο τέχνης.
Το bottom line: Οι «Ιστορίες από τις Νότιες Ακτές» του Ρένου Αποστολίδη είναι μια εξαιρετική έκδοση τόσο από άποψη κειμένου όσο και από άποψη επιμέλειας. Η ατμόσφαιρά του είναι καθηλωτική και αξίζει, by all means που λένε, να μπει στη βιβλιοθήκη και το μυαλό σας.
στίξη 