-στα λόγια η Ισμήνη Κατσάβαρου
Θυμάμαι ένας φίλος που ‘φυγε νωρίς μάς όρκισε
στα πιο μεγάλα άστρα να φτάσουμε…
Και φτάσαμε.
Φθινοπωριάζει επικίνδυνα τούτες τις ώρες, ο ουρανός χρωματίζεται με αποχρώσεις του μωβ-ροζ, τα βλέμματα βουρκώνουν και τα φύλλα προσπαθούν να κρατηθούν στα κλαδιά που μόλις γεννήθηκαν. Ενώ κάποια άλλα θρηνούν αυτά που κιτρίνισαν και έπεσαν τόσο γρήγορα στα καφέ μας παπούτσια, αυτά που είτε πληγώθηκαν ή επέλεξαν να θρηνήσουν την απώλειά τους. Τώρα για τα μισό-κατεστραμμένα δέντρα μη ρωτάτε, αυτά τρέχουν να επουλώσουν τις ρίζες, να ψηλώσουν τον κορμό, να διατηρήσουν τη ζωτικότητα, μπας και πιάσουν λίγο ουρανό ή πέσει ο ίδιος κατά πάνω τους και τα πλακώσει.
Ο ροκ ποιητής Θάνος Ανεστόπουλος, ανεβαίνει στη σκηνή το Σεπτέμβρη του 2015 σε μια εντυπωσιακά φορτισμένη στιγμή επανένωσης των Διάφανων Κρίνων, σε μια γλυκόπικρη αντάμωση που έχει ημερομηνία λήξης· ξέρεις, ίσως, πως είναι η τελευταία φορά που ανταμώνεις με τους εφηβικούς σου ήρωες, με τη ματαιοδοξία, με τη κατηφόρα του έρωτα και την ανύψωση του θανάτου, με τη σημασία του ρομαντισμού σε χρόνια εμετικού ρεαλισμού, με πονεμένες αγκαλιές, με μάτια που γίνονται φωλιές, σιωπές που κρύβουν θηλιές σε εποχές που εκκρίνουν φωτιές.
Ανεβαίνει, λοιπόν, στη σκηνή σε μια περίοδο της ζωής του που έδινε στα ίσα μια μάχη με τον καρκίνο, φέρνει κοντά του το μικρόφωνο, οι παλμοί δυναμώνουν, τα χέρια αποκτούν τη στοιχειώδη νευρικότητα, οι θλίψεις βγαίνουν από τη νάρκη, τα χαμόγελα χρωματίζονται με κόκκινο χρώμα και τα καπνογόνα αρχίζουν να αχνοφέγγουν· στο βάθος την αλλόκοτη φωνή του Θάνου ψελλίζει: «Ζούμε όση ζωή θέλουμε να ζήσουμε. Είμαστε τα Διάφανα Κρίνα». Εκείνο το βράδυ δε νομίζω να θυμάται κανείς πολλές λεπτομέρειες, ίσως μεταξύ μας να είναι και περιττές, ίσως τα λόγια πάντα να φαντάζουν πιο ρηχά μπροστά στο συναίσθημα. Αν υπήρχε μια χρονομηχανή και μας γύριζε πίσω, θα βλέπαμε ιδρωμένα χέρια να γεμίζουν με όνειρα τα κουτάκια μπύρας, φιλιά να μοσχοβολούν κρίνα, μαύρα ρούχα να γεννούν ανάσες, φίλοι να αγκαλιάζονται με στίχους, σώματα από τη μια γωνιά του κόσμου στην άλλη να κάνουν έρωτα, τα βλέμματα να αδειάζουν ερωτήματα και τα χείλη να γεμίζουν με απαντήσεις, το αύριο να πεθαίνει στο μέλλον και το τώρα να οργιάζει σε αυτό που ακόμα δεν έχει καταφέρει να μας χαρίσει η αιωνιότητα.
Ο Θάνος (1967-2016) γεννήθηκε κοντά στους παραπόταμους του Έβρου, σε μία κλινική στην Αλεξανδρούπολη, το 1967. Οι γονείς του ήταν εσωτερικοί μετανάστες. Από την Αθήνα ο πατέρας του, παιδί εργατικής τάξης και άνθρωπος του μόχθου και η μητέρα του μια εύθραυστη παρουσία που, αντί για το όνειρό της να σπουδάσει νομικά, επέλεξε ν’ακολουθήσει τον άντρα που ερωτεύτηκε μέχρι την πινέζα του χάρτη. Έπειτα μετακόμισαν στο Περιστέρι, στη Νέα ζωή, δίνοντας ένα έναυσμα στις ελπίδες τους για καινούργια ξεκινήματα.
Τα βιβλία που τον καθόρισαν, ήταν τα Άπαντα του Ντοστογιέφσκι, το κεφάλαιο του Μαρξ, ο Ιούλιος Βερν, τα Άπαντα του Βάρναλη, του Ρίτσου και τα χοντρά βιβλία με Ρώσους λογοτέχνες. Σημαντικοί παράγοντες που καθόρισαν την αισθητική του ήταν τα ταξίδια και η ελευθερία του δρόμου, που όπως είχε αναφέρει και ο ίδιος «δεν έχει μόνο την ανεμελιά και την αλητεία, αλλά και την αναζήτηση, τη δίψα για επικοινωνία και την ανταλλαγή πολιτισμικών στοιχείων». Επίσης η αισθητική των sixties, ελληνικά μπλουζ, ρεμπέτικα και η γκοθ μυθολογία δεν τον άφησαν ανεπηρέαστο.
Στο κόσμο της ποίησης εκτίμησε αφάνταστα τον Καββαδία, αγάπησε τη Σίλβια Πλαθ και λάτρεψε την Πολυδούρη. Αλλά η μεγαλύτερη αγάπη του ήταν ο Πόε, ο οποίος ήταν και μία από τις αιτίες που τον έκανα να αναθεωρήσει τα πάντα γύρω του. Ενδιαφέρθηκε για την μπιτ γενιά και τους ποιητές της, χωρίς να τον επηρεάσει στιχουργικά, σίγουρα όμως άλλαξε την οπτική σύμφωνα με την οποία ένιωθε και ζούσε τον κόσμο. Όπως έχει δηλώσει «ήταν φορές που ονειρεύτηκα πως ταξιδεύω μαζί μ’ένα σμάρι από άφραγκους χόμπος πάνω στη καρβουνιασμένη οροφή ενός τρένου, παίζοντας ανέμελος με τη φυσαρμόνικά μου. Ήθελα κι εγώ να αλλάξω τον κόσμο, ως έφηβος, που πίστευα πως αν μάθαινα απ’ έξω όλα τα ποιήματα του γέρο-Γκίνσμπεργκ και βαστώντας παραμάσχαλα το «On the road«, θα μου ήταν αρκετό. Μάλλον χρειάστηκε να βουτήξω στα ποιήματα του Μπουκόφσκι, στα στοιχειωμένα ποιήματα του Κέιβ αλλά και στα βρώμικα μπλουζ του τρελού Άγιου Γουέιτς για να δω πως όλοι αυτοί οι τύποι τελικά ήταν από πάντα μια μεγάλη οικογένεια που, προτού προσπαθήσουν ν’αλλάξουν τον κόσμο, είχαν προσπαθήσει να αρχίσουν πρώτα απ’τον εαυτό τους, αποδομώντας τον και ξαναδημιουργώντας τον απ’ την αρχή».
Κοντά στην ενηλικίωση, εκείνος και οι φίλοι του είχαν σαν όνειρο να γίνουν συγγραφείς ή ποιητές. Αυτό, σε μεγάλο βαθμό, ενσαρκώθηκε με την ιδιαίτερη σχέση που ανέπτυξαν τα Διάφανα Κρίνα με την ποίηση. Στην αισθητική των Κρίνων οι στίχοι έρχονταν πάντα πρώτοι και η μουσική απλά ακολουθούσε. Σαν να ήταν μόνο ένα μέσο, μία αφορμή για την ανάδειξή τους. Ήταν και η εποχή τότε ευνοϊκή: με την ανάπτυξη του punk στην Ελλάδα, του new wave, της dark σκηνής. Και ο Θάνος βρέθηκε ανάμεσα στις ριπές τους. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Θυμάμαι ότι δεν είπα ποτέ πάμε να κάνουμε μια μπάντα. Έλεγα πάμε να βάλουμε μουσική στα ποιήματα. Θυμάμαι στις πρόβες ότι, αντί να κουρδίζουμε τα όργανα, καθόμασταν πολλές ώρες γύρω από ένα τραπέζι και αναλύαμε τον κάθε στίχο».
Το πρώτο συγκρότημα που δημιούργησε ο Ανεστόπουλος ήταν οι Crazy Pattapoef το 1984. Σ’ αυτό συμμετείχε ο Τάσος Μαχάς (από τους γνωστούς) και αργότερα, το 1991, με την προσθήκη των υπόλοιπων μελών (Νίκο Μπαρδή, Παντελή Ροδοστόγλου, Κυριάκο Τσουκαλά) μετονομάστηκαν σε Διάφανα Κρίνα. Το όνομα «Crazy Pattapoef» προήλθε από τις κούκλες «Παταπούφες» της εταιρείας «El Greco» της δεκαετίας του 1980. Τα «Διάφανα Κρίνα» προέκυψαν από τον στίχο του Θάνου στην πρώτη περίοδο τους: «Είναι τόσο κρίμα για τα άσπρα διάφανα κρίνα να είναι τόσο χλωμά».
Στο συγκρότημα των Κρίνων ο Ανεστόπουλος αναλαμβάνει τον ρόλο του στιχουργού, του συνθέτη και του ερμηνευτή. Ταυτόχρονα, παίζει κιθάρα και, πολλές φορές, πιάνο και φυσαρμόνικα. Τέλος, επιμελείται το μεγαλύτερο μέρος του art work των εξωφύλλων τους. Μέσα στα σχεδόν είκοσι χρόνια της πορείας τους με τον Θάνο (1991-2009), τα Διάφανα Κρίνα δημοσίευσαν έξι δισκογραφικές δουλειές: «Έγινε η απώλεια συνήθειά μας» (1996), «Κάτι σαράβαλες καρδιές» (1998), «Ευωδιάζουν αγριοκέρασα οι σιωπές» (2000), «Ό,τι απόμεινε απ’ την ευτυχία» (2003), «Ο γύρος της μέρας σε ογδόντα κόσμους» (2005), «Κι η αγάπη πάλι θα καλεί» (2008). Επίσης εξέδωσαν τρία cd singles: «Λιώνοντας Μόνος / Κάτω από το Ηφαίστειο» (1994), «Είναι που όλα ήρθαν αργά» (2000), «Καινούριος Τόπος / Κάτω από το Ηφαίστειο» (2001). Την ίδια περίοδο συμμετέχουν σε πολλές συλλογές και αφιερώματα άλλων καλλιτεχνών. Το «Μουχλαλούδα: Η Μπαλάντα της Φωτιάς» στη συλλογή «Το Μαγικό Βοτάνι» (1994), το οποίο αφιερώνουν στην Κατερίνα Γώγου. Τη διασκευή του «Θάνατος» στη μουσική συλλογή «Στον Π. Αφιέρωμα στον Παύλο Σιδηρόπουλο» (2000). Έπαιξαν σε αμέτρητες συναυλίες. Συχνά, μοιράστηκαν τη σκηνή με μεγάλα ξένα συγκροτήματα, όπως οι Sisters of Mercy και οι Tindersticks.
Την 1η Ιουνίου του 2009 ανακοινώνεται στην επίσημη ιστοσελίδα του συγκροτήματος η διάλυση του. Το κείμενο υπογράφεται απ’ όλα τα μέλη του, εκτός από τον Θάνο. Αργότερα, στην ίδια σελίδα, θα ακολουθήσει προσωπική ανακοίνωση του Ανεστόπουλου. Σ’ αυτή παρατίθενται οι προσωπικοί λόγοι που τον οδήγησαν στην αδυναμία εξακολούθησης της συμπόρευσης του με τα Διάφανα Κρίνα, αναφέροντας τις δυσκολίες και τα σκοτεινά σημεία με τα οποία ήταν αντιμέτωπος σε εκείνη τη φάση της ζωής του. Τη διάλυση των Κρίνων δεν θα την ξεπεράσει εύκολα το φανατικό κοινό τους. Αργότερα, και οι δύο επιστολές αφαιρέθηκαν από την επίσημη ιστοσελίδα του συγκροτήματος.
Η μουσική πορεία του Ανεστόπουλου ήταν έντονα πολιτικοποιημένη. Ο ίδιος θα συμμετάσχει σε πολλές συναυλίες αλληλεγγύης, συνήθως του αντιεξουσιαστικού χώρου ή της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Παράλληλα, πολλά τραγούδια του θα συμπεριληφθούν σε ταινίες μικρού μήκους. Ένα τραγούδι του θα συμπεριληφθεί στην παράσταση «Δον Ζουάν» του Εθνικού Θεάτρου. Από τις εκδόσεις Bibliotheque θα κυκλοφορήσει το 2015 η πρώτη του ποιητική του συλλογή με τίτλο «Αρχίζω με το σ΄αγαπώ».
Λίγο πριν την κυκλοφορία της, στις 5 Μαΐου του 2015, ο Ανεστόπουλος θα ανακοινώσει από την προσωπική του σελίδα στο facebook ότι πάσχει από επιθετική μορφή μεταστατικού καρκίνου των οστών. Με τη διάδοση της είδησης θα οργανωθούν πολλές συναυλίες οικονομικής ενίσχυσης για τη θεραπεία του ανά την Ελλάδα. Αποκορύφωμα όλων, οι δύο (sold out) βραδιές 10/09/2015 και 11/09/2015 στην Τεχνόπολη με τίτλο «Κι η αγάπη πάλι θα καλεί». Εκεί, τα Διάφανα Κρίνα επανενώνονται μετά από επτά χρόνια απουσίας. Η συναυλία πλαισιώθηκε από δημοφιλείς καλλιτέχνες και καλούς φίλους του Θάνου, όπως ο Γιάννης Αγγελάκας, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης και οι Last Drive.
Η γνώμη του για τη θρησκεία, τη μουσική και την αγάπη, μάς έκαναν να τον αγαπήσουμε λίγο παραπάνω.
- «Η θρησκεία είναι η μεγαλύτερη και η πιο επιτυχημένη απάτη όλων των εποχών. Δε θα υπάρξει ποτέ θρησκεία ανώτερη απ’την αλήθεια».
- «Αν δεν υπήρχε η μουσική, θα προσπαθούσα να την εφεύρω, αλλιώς θα δυσκολευόμουν να αναπνεύσω φυσιολογικά».
- «Η αγάπη με πάει και με φέρνει, με πετάει από τον έναν τοίχο στον άλλον, με γεννά, με πεθαίνει και με ξαναγεννάει».
Δε δίστασε να εκφραστεί για τη σκοτεινή πλευρά και τη γοητεία των «καταραμένων» καλλιτεχνών:
Η δύναμη της αυτοκαταστροφής, η γοητεία που ασκεί στους άλλους ένας καλλιτέχνης με μια ζωή γεμάτη πάθη και δαιμόνια από ανθρώπους που γοητεύτηκαν από τη σκοτεινή πλευρά του ήλιου και πέρασαν σ’ αυτήν, αλλά κι έγραψαν γι’ αυτήν. Όλοι αυτοί πάντα γοήτευαν όσους έχουν βαρεθεί να ζουν όπως λέμε «κανονικά και με ασφάλεια».
Συνήθως, αν έρθει κι ένας ωραίος απαγχονισμός, τότε έχουμε τον τέλειο λόγο για να λατρέψουμε αυτό που δεν θα μπορούσαμε να γίνουμε και να ζήσουμε απ’ την εκ γενετής δειλία των περισσότερων από εμάς να διακινδυνεύσουν να ρουφήξουν τη ζωή τους χωρίς προορισμό, με όλα τα πάθη της και τις αντικανονικές εξάρσεις της.
Για το σκοτάδι:
Δεν ανήκω σε αυτούς που γράφουν για τους άλλους, δεν ήμουν πότε διασκεδαστής. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορώ να χαρώ τη ζωή μου περνώντας μέσα από πολλά και διαφορετικά συναισθήματα. Όσον αφορά τη μουσική και τη συγγραφή, απλώς, όταν νιώθω καλά, βγαίνω έξω στο φως και το ζω με όλη του την ένταση, χωρίς να νιώθω την ανάγκη να το εκφράσω καταγράφοντάς το, κάνοντάς το τραγούδι.
Αυτό θα το κάνω όταν κάτι θα με πλακώνει, κάτι θα με θλίβει. Αυτό έχω την ανάγκη να το τινάξω από πάνω μου και ο τρόπος που ξέρω και καταφέρνω να το κάνω είναι εκφράζοντάς το με μια πένα για το χαρτί ή με μια πένα για την κιθάρα μου.
#4 φράσεις του Θάνου που επιλέγει η {στίξη}:
«Ας τραγουδήσουμε για αυτά που θα έπρεπε να φέγγουν, για όσα αγρυπνήσαμε, για τα χαμένα κορίτσια, τις μοιραίες γυναίκες. Ας χλευάσουμε την παντοδυναμία των θεών. Ας θυμηθούμε το παρελθόν που έντρομο κρύφθηκε στην έρημη ψυχή μας. Κάτι μεγάλα καρφιά που μας πληγώνουν τα χέρια και μας κεντούν το τέλος, ας τα πετάξουμε σε στεγνωμένο πέλαγος να λιώσουν. Να πάμε εκεί που θα βρούμε εξαίσια μονοπάτια που θα ανθίζουνε τα φλογισμένα βήματά μας, που θα κτυπιέται η σκέψη μας με τον ανθό του ονείρου. Και η αγάπη θα μας κρατάει το χέρι μέχρι να βγούμε έξω, έξω, έξω στο φως, στο δικό μας φως, εκεί που δεν μπορούν να μας στερήσουνε ούτε το όνειρο ούτε τον αγώνα».
«Άραγε θα θυμάται κάποιος τ’ όνομά μας,της ζωής μας τα εξαίσια φεγγάρια, τα πάθη μας, τις λύπες, τα δεινά μας; Άραγε υπήρξαμε ποτέ; Στα όνειρα μας».
«Ζήστε την κάθε σας μέρα με αλήθεια, έρωτα, αγώνα και δημιουργία. Ζήστε την κάθε ημέρα σας σαν να ήταν η τελευταία σας. Γιατί συχνά στην καθημερινότητα μας μεγεθύνουμε μικρά προβλήματα παραμερίζοντας και ξεχνώντας τι σπουδαίο και μεγάλο δώρο είναι η ζωή που μας δόθηκε».
«Επειδή ο κόσμος ντρέπεται να δηλώσει ρομαντικός, πάντα θα παραμένει κάτι επαναστατικό».
Για να μη ξεχάσουμε ποτέ την παρακαταθήκη που μας άφησε ο Θάνος, καλέσαμε αγαπημένους φίλους να μας χαρίσουν συντροφιά με τις νότες τους. Ας τραγουδήσουμε μαζί τους:
Αλέξανδρος Δεμερτζής, Βίκυ Βράχα και Δημήτρης «Bagoudo» Παπουτσάκης
Διονύσης Ραψομανίκης
Πηγές: newsbeast.gr | efsyn.gr
lifo.gr | provocateur.gr
στίξη 