-στα λόγια ο Νίκος Σταϊκούλης
Τότε, δεν ξέρω γιατί, ένιωσα κάτι να σπάζει μέσα μου. Άρχισα να ξεφωνίζω μ’ όλη μου τη δύναμη, τον έβρισα και του είπα να μην προσευχηθεί. Τον άρπαξα από το γιακά του ράσου του κι άδειασα επάνω του την ξεχειλισμένη μου καρδιά με σκιρτήματα χαράς και οργής μαζί. Έδειχνε τόσο βέβαιος, έτσι δεν είναι; Ωστόσο, καμιά από τις βεβαιότητές του δεν άξιζε όσο μια τρίχα γυναίκας. Δεν ήταν καν βέβαιος ότι βρισκόταν στη ζωή, γιατί ζούσε σαν πεθαμένος. Εγώ έδειχνα να έχω τα χέρια αδειανά. Αλλά ήμουν βέβαιος για μένα, βέβαιος για όλα, πιο βέβαιος απ’ αυτόν, βέβαιος για τη ζωή μου και για το θάνατο που επρόκειτο να έρθει. Ναι, δεν είχα παρά μονάχα αυτό. Αλλά τουλάχιστον κρατούσα αυτή την αλήθεια όσο με κρατούσε αυτή.»
– Απόσπασμα από τον Ξένο, του Αλμπέρ Καμύ –
Βιογραφία
Γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου του 1913 στην Αλγερία, από φτωχούς γονείς. Ο πατέρας του ήταν χωρικός και εργαζόταν για έναν έμπορο κρασιού, τον Σεπτέμβρη όμως του 1914 επιστρατεύτηκε για τα μέτωπα του Α’ Π. Π. Ο θάνατός του τον επόμενο μήνα στο πεδίο της μάχης θα στερήσει από τον Καμύ και τον αδερφό του την πατρική φιγούρα και θα βυθίσει ακόμη περισσότερο την οικογένεια στην ανέχεια. Ο Αλμπέρ θα γνωρίσει, έτσι, τον πατέρα του μόνο μέσα από μια φωτογραφία και από την αφήγηση της έντονης αποστροφής που είχε επιδείξει απέναντι σε μια εκτέλεση.
Αφού μετακόμισε με την οικογένειά του στο Αλγέρι, ως νεαρός έδειξε έντονο ενδιαφέρον για τον αθλητισμό, κυρίως για το ποδόσφαιρο, με το οποίο ασχολήθηκε σε όλα του τα σχολικά και φοιτητικά χρόνια, φτάνοντας στο σημείο να λάβει προτάσεις από δύο ομάδες για να παίξει επαγγελματικά, τις οποίες όμως απέρριψε.
Ξεκίνησε να γράφει νεότατος, ήδη το 1932 κείμενά του δημοσιεύονται στο περιοδικό Sud. Αφού πήρε το απολυτήριο λυκείου, συνεχίζει τις σπουδές του στη φιλολογία λαμβάνοντας το ανώτατο πτυχίο με σκοπό να ασχοληθεί με τη διδασκαλία, σχέδιο που του καταρρίπτει η προσβολή του από φυματίωση. Μην έχοντας άλλη επιλογή, εγκαταλείπει το πατρικό του και μετακομίζει σε έναν θείο του, χασάπη, από όπου αργότερα θα φύγει και πάλι για να μείνει μόνος. Για να κερδίζει τα προς το ζην παρέδιδε ιδιαίτερα μαθήματα και καταπιάνεται με οποιαδήποτε άλλη δουλειά μπορούσε να βρει.
Την ίδια περίοδο αποφασίζει να παρακολουθήσει μαθήματα φιλοσοφίας και μέχρι το 1936 έχει λάβει προπτυχιακές και πτυχιακές πιστοποιήσεις στον τομέα. Με το ξέσπασμα του Β’ Π. Π. εντάσσεται στη Γαλλική αντίσταση με σκοπό την απελευθέρωση του Παρισιού από τις ναζιστικές δυνάμεις, περίοδος κατά την οποία γνωρίζει και τον Ζαν-Πολ Σαρτρ. Την εποχή αυτή και οι δύο έγραψαν και δημοσίευσαν πολιτικά κείμενα σχολιάζοντας τα τεκταινόμενα, ενώ ο Καμύ υπήρξε ένας από τους λίγους δυτικούς δημοσιογράφους που επέκριναν τη χρήση της ατομικής βόμβας από τους Αμερικανούς το 1945.
Το 1943 αρχίζει να εργάζεται στον εκδοτικό οίκο Gallimard και αναλαμβάνει τη διαχείριση της εφημερίδας Combat, θέση την οποία θα εγκαταλείψει το 1947 λόγω διαφωνίας με τη συντακτική ομάδα της εφημερίδας. Η πολιτική του δράση ξεκίνησε αμέσως μετά τα μαθητικά του χρόνια, με την ένταξη στο Κομμουνιστικό κόμμα, και εν συνεχεία στο Αλγερινό Λαϊκό κόμμα, προτού συσχετιστεί τελικά με το Γαλλικό αναρχικό κίνημα. Όντας επίσης αυστηρός κριτής της κομμουνιστικής θεωρίας, οδηγείται τελικά σε ρήξη με τον Σαρτρ το 1952.
Στην προσωπική του ζωή, παρόλο που κατέκρινε τη συνθήκη του γάμου, παντρεύτηκε και χώρισε δύο φορές σε νεαρή ηλικία. Στις 4 Ιανουαρίου 1960 βρίσκει τραγικό θάνατο σε αυτοκινητικό δυστύχημα, προτού καν συμπληρώσει τα 47 του χρόνια.
Τα πρώτα βήματα
Η πρώτη δημοσίευση του Καμύ ήταν ένα θεατρικό έργο, γραμμένο μαζί με τρεις φίλους, τον Μάιο του 1936. Το θέμα του ήταν η επανάσταση, που ξέσπασε το 1934, από τους Ισπανούς ανθρακωρύχους, η οποία καταπνίγηκε βίαια από την ισπανική κυβέρνηση, οδηγώντας σε 1.500 με 2.000 θανάτους. Ωστόσο, το 1935 είχε ήδη ξεκινήσει να δουλεύει το «Η καλή και η ανάποδη», έργο που θα δημοσιευτεί δύο χρόνια αργότερα, το 1937, από τον μικρό εκδοτικό οίκο του Edmond Charlot, όπως και το προηγούμενο. Το βιβλίο αυτό περιγράφει την κατάσταση των νεανικών του χρόνων και αποτυπώνει τις φυσιογνωμίες της μητέρας του, της γιαγιάς του και του θείου του.
Αμέσως μετά, ιδρύει στο Αλγέρι το «Θέατρο της Εργασίας», το οποίο μετονομάζεται αργότερα σε «Θέατρο της Ομάδας», ενώ στο μεταξύ ξεκινά να εργάζεται στην εφημερίδα Λαϊκό Μέτωπο του Πασκάλ Πιά. Αυτά τα δύο χρόνια πριν το ξέσπασμα του Β’ Π. Π. ο Καμύ θα υπηρετήσει τον Τύπο από διάφορες θέσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του αρχισυντάκτη, του επιμελητή, του πολιτικού δημοσιογράφου και του κριτικού βιβλίων. Έγραψε, μάλιστα, και για τα πρώιμα έργα του Σαρτρ όπως και μερικά σημαντικά άρθρα αναλύοντας τις κοινωνικές συνθήκες. Αυτό, όμως, δεν θα κρατήσει πολύ αφού το 1940 η εφημερίδα θα κηρυχτεί εκτός νόμου από την κυβέρνηση της Αλγερίας και ο Καμύ θα στιγματιστεί ώστε να μην μπορεί να βρει ξανά δουλειά.
Μετακομίζει, έτσι, στο Παρίσι και πιάνει δουλειά στην εφημερίδα Paris-Soir ως γραμματέας, την περίοδο που θα δημοσιευτεί ο «Ξένος» του και το δοκίμιο «Ο μύθος του Σίσυφου» (1942), όπου ξεκινά να αναπτύσσει τις φιλοσοφικές του ιδέες. Αυτά τα έργα συμπληρώνουν, σύμφωνα με τον ίδιο, τον δικό του «κύκλο του Παραλόγου», μαζί με τα μεταγενέστερα θεατρικά «Η παρεξήγηση» και «Καλιγούλας» (1944). Από το 1943, όμως, ξεκινά ήδη να ξεδιπλώνει τον επόμενο «κύκλο» του, αυτόν της Εξέγερσης, που θα συμπεριλάβει έργα όπως το πασίγνωστο «Η πανούκλα» (1947) και «Ο επαναστατημένος άνθρωπος» (1951). Το τελευταίο, μάλιστα, θα πυροδοτήσει έναν έντονο ανταγωνισμό με τους μαρξιστές κριτικούς και θεωρητικούς, όπως ο Ζαν-Πολ Σαρτρ.
Αναγνώριση και κληρονομιά
Μέχρι αυτήν την περίοδο ο Καμύ έχει ήδη αναδειχθεί σε μια ηγετική λογοτεχνική φιγούρα. Μετά τον πόλεμο κατέστη ο εκφραστής της γενιάς του αλλά και μέντορας της επόμενης, όχι μόνο στη Γαλλία αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη και τον κόσμο. Λίγο αργότερα εκδίδεται η «Πτώση», ένα μηδενιστικό έργο για την αναπόφευκτη ανθρώπινη συνθήκη, ενώ το 1957 τιμάται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Μετά από αυτά ο Καμύ συγκέντρωσε και εξέδωσε τις ειρηνιστικές του απόψεις στα «Αλγερινά Χρονικά (1939-1958)» και αφιερώθηκε στο θέατρο.
Τα βιβλία του και τα κείμενά του , που καταπιάνονται έντονα με το θέμα της απομόνωσης του ανθρώπου σε ένα αφιλόξενο σύμπαν, την αποξένωση του ατόμου από τον εαυτό του, το πρόβλημα του κακού και το αναπόφευκτο του θανάτου, αποτύπωσαν επακριβώς την αποστασιοποίηση και την έκπτωση των οραμάτων που βίωσε η μεταπολεμική γενιά των διανοουμένων στην Ευρώπη. Ο Καμύ κατάφερε όχι μόνο να αποδώσει και να εκφράσει μια ολόκληρη αποπροσανατολισμένη γενιά, αλλά και να επηρεάσει με τη φιλοσοφία του και το έργο του ολόκληρη την κατοπινή πορεία της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας, καθιστώντας το όνομά του ένα ολόκληρο κεφάλαιο στην παγκόσμια σκέψη και διανόηση.
#4 φράσεις του Αλμπέρ που επιλέγει η {στίξη}:
«Για να είμαστε ευτυχισμένοι, πρέπει να μη μας απασχολούν πολύ οι άλλοι.»
«Αν είχα να γράψω ένα βιβλίο για την ηθική, θα περιείχε 100 σελίδες και οι 99 θα ήταν κενές. Στην τελευταία σελίδα θα έγραφα: αναγνωρίζω μόνο ένα χρέος, το να αγαπάς.»
«Πρέπει να έχει κανείς έναν έρωτα, έναν μεγάλο έρωτα, για να του εξασφαλίζει άλλοθι στις αδικαιολόγητες απελπισίες που κυριεύουν όλους μας.»
«Οι μόνοι αληθινοί παράδεισοι είναι οι χαμένοι παράδεισοι.»
*Προτεινόμενο βιβλίο: Ο Ξένος
Πηγές: Biography | Britannica
-Φωτογραφίες από Pinterest–
στίξη 